Vanhaber24 — Japonya açıklarında meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki depremin ardından yaylı sistemle inşa edilen binaların “sallanıp ayakta kalma” görüntüleri tüm dünyada gündem oldu. Uzmanlar, bu sistemin Türkiye’deki yapı stokuna uygulanmasının önemine dikkat çekiyor.
7.6’lık dev deprem Japonya’yı salladı: İlk bilgiler rahatlatıcı
Japonya’nın Aomori eyaleti açıklarında meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki deprem, özellikle Kuzey Japonya’da geniş bir alanda hissedildi. ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi (USGS), depremin merkez üssünün Misawa bölgesinin 73 kilometre kuzeydoğusu olduğunu ve sarsıntının yaklaşık 53 kilometre derinlikte gerçekleştiğini açıkladı.
İlk belirlemelere göre Japonya’da can kaybı veya büyük çaplı yıkım yaşanmadı. Ancak deprem sonrası tsunami uyarısının verilmesi bölge halkı arasında kısa süreli paniğe yol açtı. Japonya Meteoroloji Ajansı, dalgaların bazı kıyı şeritlerinde 3 metreye ulaşabileceği uyarısında bulundu.
Sirenlerin çaldığı anlar sosyal medyada hızla yayılırken, tsunami uyarısı nedeniyle kıyı bölgelerinde tahliyeler gerçekleştirildi.
Sallanıp yıkılmayan binalar dünyada gündem oldu
Deprem sonrası sosyal medyaya düşen bir görüntü, tartışmaların yönünü değiştirdi. Yaylı sistem (base isolation) ve sismik izolatörlerle inşa edildiği belirtilen binaların, büyük bir sarsıntıyla ileri geri salındığı ancak yıkılmadığı anlar kısa sürede viral oldu.
Paylaşılan videolarda binaların esneyerek sarsıntıyı emdiği, enerji dağılımını kontrollü şekilde sağladığı ve böylece çökme riskinin ortadan kalktığı görülüyor.
Depreme dayanıklı mimarinin en gelişmiş uygulamalarından biri olan bu sistem, Japonya’nın onlarca yıldır depremle yaşamayı merkezine alan şehircilik yaklaşımının bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Japonya neden yıkılmıyor? Türkiye’de neden yıkımlar yaşanıyor?
Uzmanlara göre Japonya’nın deprem performansını belirleyen en önemli 3 faktör şöyle:
1. Yaylı sistem ve sismik izolatör zorunluluğu
Japonya’da kritik ve yüksek katlı binalarda sismik izolatör kullanımı yalnızca teşvik edilmiyor; birçok bölgede fiilen zorunlu hale getiriliyor.
Bu sistem sayesinde binalar depremle birlikte esniyor ancak yıkılmıyor.
2. Sıkı denetim — Kaçak yapı kültürü yok
Türkiye’de yapı denetimi yıllardır tartışma konusu olurken, Japonya en küçük köyden en büyük metropole kadar kusursuz denetim sistemi uyguluyor.
Bir mühendisin imzası yalnızca teknik değil, hukuki ve kişisel sorumluluk anlamına geliyor.
3. Deprem bilinci toplumsal kültürün parçası
Okullarda verilen deprem eğitimleri, tatbikatlar ve afet bilinci, Japonya’yı depremde panikleyen değil, refleks gösteren bir toplum haline getiriyor.
Uzmanlar, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinde yaşanan büyük yıkımların ardından Türkiye’de de sismik izolatörlü sistemlerin yaygınlaşması gerektiğini vurguluyor.
“Türkiye’nin de bu sistemlere geçmesi şart”
Jeoloji ve inşaat mühendisleri, son görüntülerin Türkiye için bir uyarı niteliği taşıdığını belirtiyor.
Bir uzman, şöyle diyor:
“7.6 büyüklüğünde bir deprem, Türkiye’de birçok şehirde ağır yıkıma yol açabilirdi. Japonya’nın örnek aldığı şey teknoloji değil; disiplin ve zorunluluk. Türkiye’de bu sistemlerin yaygınlaşması hem can hem de ekonomik kayıpları ciddi ölçüde azaltır.”
Depremin ekonomik maliyeti düşük olacak
Japonya basını, ilk belirlemelere göre altyapı ve ulaşım sistemlerinde ciddi bir hasar olmadığını, teknik ekiplerin bölgeyi taradığını yazdı.
Ülkedeki sismik standartların yüksek olması sayesinde, depremin ekonomik etkisinin sınırlı olacağı belirtiliyor.
Görüntüler neden dünya gündemine oturdu?
Sallanıp yıkılmayan binalar, pek çok ülkede hem hayranlık hem de şaşkınlık uyandırdı.
Yaylı sistemli binaların viral olmasının nedenleri şöyle sıralanıyor:
-
7.6 büyüklüğünde bir depremde ayakta kalabilmeleri mühendislik başarısını gözler önüne serdi.
-
Türkiye başta olmak üzere deprem riski yüksek ülkelerde “Biz neden yapamıyoruz?” tartışması yeniden başladı.
-
Görüntüler, depremle yaşam kültürünün önemini bir kez daha hatırlattı.
