Vanhaber24 — Savcılık, Mersin’de görülen davada Selahattin Demirtaş’ın farklı tarihlerde yaptığı konuşmalar nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla zincirleme şekilde 1 yıl 3 aydan 7 yıla kadar hapisle cezalandırılmasını talep etti. Duruşma 6 Ocak’a ertelendi.
Giriş: Siyasi davalar ve hak temelli tartışmalar
Türkiye’de ifade özgürlüğü ve siyasal eleştiri sınırlarını yakından ilgilendiren davalar arasında yer alan Selahattin Demirtaş dosyası, yeni bir gelişmeyle yeniden gündemde. Mersin 14. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada savcılık, Demirtaş’ın geçmiş dönem konuşmalarının “Cumhurbaşkanına hakaret” kapsamına girdiğini iddia ederek hapis talep etti.
Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunduğu için duruşmaya katılmadı. Avukatı ise mahkeme salonunda hazır bulundu. Savcılığın mütalaası, Türkiye’de siyasetçilerin sözlerinden dolayı yargılanması, eleştiri hakkının sınırları ve siyasal alanda kullanılan dilin cezalandırılabilirliği açısından tartışma yarattı.
Birleştirilen ve ayrılan dosyalar
Mahkeme, Demirtaş hakkında Mersin ve Diyarbakır’da yaptığı konuşmalar nedeniyle açılan iki ayrı dosyanın birleştirilmesine karar verdi. Aynı davaya konu edilen konuşmalarda Demirtaş’ın Cumhurbaşkanı’na yönelik eleştirilerini aşan ifadeler kullandığı iddia edildi.
Buna karşın, Ankara ve Mardin’deki konuşmalarına ilişkin açılan dosyaların birleştirilmesi yönündeki talep mahkeme tarafından reddedildi. Bu karar, iddiaların kapsamı ve yargılamanın bütünselliği açısından tartışma yarattı.
Savcılığın mütalaası: “Zincirleme hakaret”
Cumhuriyet savcısı tarafından sunulan esasa ilişkin mütalaada, Demirtaş’ın konuşmalarında geçen ifadelerin, “Cumhurbaşkanına hakaret” suçunu oluşturduğu ileri sürüldü. Savcı, bu ifadelerin zincirleme şekilde işlendiğini savunarak 1 yıl 3 aydan 7 yıla kadar hapis cezası istedi.
Duruşmada Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) üzerinden hazır bulunan müşteki avukatı ise, zincirleme suç değerlendirmesini yeterli bulmadı. Avukat, “Her bir eylemden ayrı ayrı ceza verilmesi gerekir” diyerek cezai yaptırımın ağırlaştırılmasını talep etti.
Savunma tarafından süre talebi
Demirtaş’ın avukatı, savcılık mütalaasına karşı kapsamlı bir savunma hazırlanabilmesi için süre istedi. Türkiye’de siyasetçilerin sözleri nedeniyle yargılanması, özellikle de “hakaret” maddesinin geniş yorumlanması, uluslararası insan hakları standartları bağlamında uzun süredir tartışma konusu.
Avukatlara göre, ifade özgürlüğünün siyaset alanında daha geniş yorumlanması ve eleştirinin cezalandırılmaması gerekir. Bu nedenle savunmanın kapsamlı olarak yapılması, hem dosya hem de kamuoyu açısından önem taşıyor.
Mahkemenin kararı: Uyarı ve erteleme
Hakim, duruşmada şu kararları açıkladı:
-
Demirtaş’ın mevcut halinin devamına,
-
Gelecek celseye katılmaması hâlinde “susma hakkını kullandığının kabul edileceğine” dair ihtarda bulunulmasına,
-
Duruşmanın 6 Ocak tarihine ertelenmesine.
Bu uyarı, Türkiye’de mahkemenin sanığın duruşmaya katılımını zorlamadığı ancak katılmaması durumunda dosyanın eksiksiz yürütüleceğini ifade eden bir pratik olarak değerlendiriliyor.
Siyasi ve toplumsal değerlendirme: İfade özgürlüğü tartışmaları yeniden gündemde
Demirtaş hakkında istenen ceza, Türkiye’de siyasal söylemin cezalandırılması, demokratik muhalefetin sınırları, ve adil yargılanma hakkına ilişkin tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Uzmanlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) “Demirtaş kararı”na da atıfla, bu tür davaların demokratik standartlarla uyumlu biçimde yürütülmesi gerektiğini belirtiyor. AİHM, daha önce verdiği kararlarda siyasal eleştirinin cezai yaptırımlarla bastırılamayacağını, kamu gücünü kullanan kişilerin daha geniş eleştiri toleransı göstermesi gerektiğini vurgulamıştı.
Hukukçulara göre, 6 Ocak’ta yapılacak duruşma, sadece Demirtaş’ın hukuki süreci açısından değil, Türkiye’de ifade özgürlüğünün geldiği nokta açısından da belirleyici olacak.
