Vanhaber24 — İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Suriye’de 8 Aralık 2024’te rejimin devrilmesinin ardından son bir yılda 578 bin Suriyeli’nin Türkiye’den ülkesine gönüllü, güvenli ve düzenli şekilde geri döndüğünü açıkladı.
Türkiye’nin 1 yıldaki geri dönüş bilançosu: 578 bin kişi Suriye’ye geçti
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Türkiye’de uzun yıllardır tartışma konusu olan Suriyelilerin geri dönüş sürecine ilişkin kapsamlı bilgiler paylaştı.
Yerlikaya’ya göre, Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrildiği 8 Aralık 2024’ten bu yana tam 578 bin Suriyeli Türkiye’den ülkesine döndü.
Bu rakam, gönüllü geri dönüş çerçevesinde bugüne dek kaydedilen en büyük yıllık dönüş hareketi olarak değerlendiriliyor.
“Gönüllü, güvenli, onurlu ve düzenli geri dönüş” vurgusu
Yerlikaya açıklamasında, Türkiye’nin yıllardır sürdürdüğü açık kapı politikasına ve insani yardıma dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Suriye İç Savaşı başladığında, tarihsel mirasımıza ve medeniyet değerlerimize uygun şekilde Suriyeli kardeşlerimize kucak açtık. En zor zamanlarında umut ışığı olduk.”
Bakan’ın bu sözleri, geri dönüş sürecinin zorunluluk değil “gönüllülük esasına dayalı” olduğu vurgusunu ön plana çıkarıyor.
Yerlikaya ayrıca şu tespiti yaptı:
“Suriye’de zulüm tarihin karanlık sayfalarındaki yerini aldı. 8 Aralık sonrası hızlı bir geri dönüş süreci başladı.”
Toplam gönüllü dönüş 1 milyon 318 bin kişiye ulaştı
Bakan Yerlikaya’nın açıklamasındaki en dikkat çekici veri, yalnızca bir yıllık dönemdeki geri dönüş sayısı değil.
2016–2025 yılları arasında Türkiye’den Suriye’ye dönen toplam kişi sayısı 1 milyon 318 bin olarak duyuruldu.
Bu kapsamda:
-
2016–2023 arası: 740 bin civarı dönüş,
-
2024–2025 arası: 578 bin dönüş,
gerçekleşmiş oldu.
Bu tablo, Suriye’deki yeni siyasi düzenin ve güvenlik atmosferinin geri dönüş eğilimini güçlendirdiğine işaret ediyor.
Türkiye’de yaşayan Suriyeliler için ne anlama geliyor?
Uzmanlara göre geri dönüşlerin hızlanmasının üç temel nedeni bulunuyor:
-
Suriye’de yeni yönetim sonrası güvenlik ortamının göreceli olarak iyileşmesi
-
Türkiye’nin gönüllü dönüşü teşvik eden politikalarının genişletilmesi
-
Ekonomik koşullar nedeniyle Türkiye’de yaşamın zorlaşması
Göç uzmanları, dönüşlerin “gönüllülük” şartına dayanmasının uluslararası hukuk açısından kritik bir sınır olduğunu vurguluyor.
Türkiye–Suriye ilişkisinde yeni dönem mi?
Yerlikaya açıklamasında, geri dönen Suriyelilerin Türkiye ile Suriye halkı arasında “gönül elçisi” olacağını vurguladı.
Bu söylem, Ankara’nın iki halk arasında yeni bir diplomatik ve toplumsal köprü kurulmasını hedeflediği yönünde yorumlanıyor.
“Bu sürecin yalnızca bir geri dönüş hareketi değil, komşuluk hukukunun yeniden inşası olduğunu ifade etmek istiyorum.”
Bu sözler, Türkiye’nin Suriye ile normalleşme sürecine halklar arası bağları da dahil etmek istediğini gösteriyor.
Sosyal ve ekonomik etkiler
578 bin kişinin Türkiye’den ayrılması, özellikle büyükşehirlerde:
-
Sosyal entegrasyon politikaları,
-
Çalışma hayatı,
-
Yerel hizmet yükü,
-
Kira piyasası,
-
Eğitim sistemi
üzerinde hissedilir bir etki yaratmış durumda. Uzmanlar, büyük şehirlerde yoğunluğun düşmesinin bazı alanlarda rahatlama yarattığını ancak geri dönüş sürecinin sürdürülebilir olması için Suriye’de uzun vadeli istikrarın gerekli olduğunu belirtiyor.
Eleştiriler ve soru işaretleri
Her ne kadar bakanlığın verileri geri dönüşlerin hızlandığını gösterse de, bazı sivil toplum kuruluşları “geri dönüş sürecinin gerçekten gönüllü olup olmadığına” dair tartışmaların sürdüğünü dile getiriyor.
Öte yandan geri dönenlerin Suriye’de nasıl bir yaşam buldukları ve altyapı sorunlarının nasıl çözüleceği de mercek altında.
