Vanhaber24 – Ankara.
2026 yılı asgari ücret görüşmeleri sürerken Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kayıt dışı maaş ödemelerine yönelik kapsamlı bir denetim süreci başlattı. Özellikle tekstil, inşaat, gıda ve hizmet gibi emek yoğun sektörlerde yapılan yeni kontrollerle, işverenlerin SGK’ya bildirdikleri ücretlerle çalışanlarına ödedikleri maaşlar tek tek inceleniyor.
SGK müfettişleri sahada: “Gerçek maaş” sorgusu başladı
SGK uzmanları, işyerlerine yaptıkları denetimlerde çalışanlara doğrudan şu soruyu yöneltiyor:
“Size gerçekten ne kadar maaş ödeniyor?”
Eğer çalışan, “Asgari ücret bildiriliyor ama elden daha fazla alıyoruz” yanıtını verirse, bu durum artık eksik prim bildirimi için yeterli delil kabul ediliyor.
SGK’nın yeni uygulamasıyla birlikte, banka kayıtları, bordrolar ve meslek kodları arasındaki tutarsızlıklar dijital ortamda taranıyor. Özellikle nitelikli meslek gruplarında (örneğin usta terzi, kalfa, aşçı, teknisyen) asgari ücret bildiriminde bulunan işverenler incelemeye alınıyor.
Kayıt dışı maaş ödemeleri radar altında
SGK verilerine göre Türkiye genelinde 2 milyon 248 bin 858 işletme faaliyet gösteriyor ve bunların yalnızca %12,5’i 10 ve üzeri çalışan istihdam ediyor.
Uzman Özgür Erdursun, birçok işletmenin asgari ücretin üzerinde maaş ödemesine rağmen SGK’ya sadece asgari ücret üzerinden prim bildirdiğini belirtti:
“Brüt asgari ücret 26 bin TL, SGK’ya bildirilen ortalama maaş ise 47 bin TL civarında. Aradaki fark, bordro dışı ödemelerden kaynaklanıyor. Bu durum hem işçiyi hem devleti zarara uğratıyor.”
İşverenlere ağır cezalar yolda
Denetimlerde usulsüzlük tespit edilmesi halinde işverenler hem SGK’ya hem de çalışanlara karşı sorumlu tutuluyor.
Yargıtay içtihatlarına göre şu yaptırımlar uygulanacak:
-
Eksik bildirilen primler 5 yıla kadar geriye dönük tahsil edilecek,
-
Gecikme faizi ve idari para cezaları uygulanacak,
-
İşveren prim teşviklerinden men edilecek,
-
Çalışanlar tazminat ve fark prim talepleriyle dava açabilecek.
SGK ayrıca, bordro dışı ödeme yapan işletmelerin kayıtlı sistemlerden çıkarılma riskinin bulunduğunu da bildirdi.
Uzmanlardan uyarı: “Elden maaş dönemi bitiyor”
SGK uzmanı Erdursun, işverenleri olası cezai yaptırımlara karşı uyardı:
“Elden ödeme devri bitti. Gerçek maaş neyse SGK’ya o bildirilmeli.
Meslek kodları ile maaş uyumlu olmalı.
Bordro, banka ve SGK kayıtlarını tutarlı hale getirin.
Müfettiş gelmeden önce iç denetim yapın.”
Erdursun ayrıca, “Uzun süredir asgari ücretli görünen çalışanlar yüksek risk grubundadır” diyerek firmaları iç kontrol mekanizmalarını güçlendirmeye çağırdı.
Asgari ücret tartışmaları sürüyor
2026 yılı için belirlenecek yeni asgari ücret öncesi başlayan bu denetimlerin, hem işverenler hem de çalışanlar için dengeli bir sistem oluşturmayı hedeflediği belirtiliyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri, SGK’nın yürüttüğü denetimlerin “asgari ücretin gerçekten taban ücret olarak uygulanmasını” sağlamak amacıyla başlatıldığını ifade etti.
