Vanhaber24 — Van Barosu verilerine göre, Ocak 2024–Eylül 2025 döneminde Van’da 27 ayrı suç kapsamında 2 299 kadın ve çocuk erkek şiddetinin hedefi oldu; veri analizleri “artış eğilimi” ve “cezasızlık” uyarısı taşıyor.
Kürdistan kentlerinin başında gelen Van’da, kadınlara ve çocuklara yönelik fiziksel ve cinsel şiddet olayları artış gösteriyor. Van Barosu’nun 2024–2025 dönemine dair yayımladığı hak temelli veri seti, erkekler tarafından işlenen 27 farklı suç kapsamında 2 299 kişinin mağdur olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, yalnızca bireysel hikâyeler bakımından değil; toplumsal adalet, devlet koruması ve hukuk devleti ilkeleri açısından da ciddi sorunlara işaret ediyor.
Van gibi yüksek mağduriyet oranlarının izlendiği bölgelerde şiddet verilerinin artmasında birden fazla etken rol oynuyor: bireysel silahlanmanın yaygınlığı, şüpheli kadın ölümleri, sağlık ve koruma mekanizmalarının yetersizlikleri. Ayrıca Kürtçe konuşan kadın ve çocukların dil bariyeri, coğrafi erişim sorunları ve kayıt altında olmayan sosyal yardım hizmetleriyle karşılaşması da tabloyu ağırlaştırıyor.
Veri sayıları yalnızca istatistik değil; hak ihlallerinin somut göstergesi. Şiddetin sistematik boyutu, cezasızlık riski ve koruyucu tedbirlerin yetersizliğiyle birleştiğinde kadın ve çocuk haklarının kurumsal olarak güvencesizleştirildiğini gösteriyor. “Adalet” yalnızca dava açılması değil; erişilmesi, güvenli, etkin olması gereken bir olgu. Veriler, bu güvencenin Van’da çoğunlukla sağlanamadığını ortaya koyuyor.
Veriler ve Görüşler
Van Barosu’nun ortaya koyduğu detaylı veriler şöyle:
• Tehdit
12 yaşından küçük 8 çocuk, 12–15 yaşta 15 çocuk, 15–18 yaşta 71 çocuk ve 20 kadın olmak üzere toplam 114 kişi tehdit edildi.
• Şantaj
25 çocuk ile 3 kadın toplam 28 kişi şantaja maruz kaldı.
• Cinsel Taciz ve Saldırı
21 ayda 108 kadın ve çocuk cinsel tacize uğradı (5’i 12 yaş altı, 30’u 12–15 yaş, 58’i 15–18 yaş, 15’i kadın). Aynı dönemde 47 kişi cinsel saldırı mağduru oldu (3 çocuk 12 yaş altı, 4 çocuk 12–15, 7 çocuk 15–18, 33 kadın). Tecavüz suçu nedeniyle 3 kadın hedef alındı. “Reşit olmayanla cinsel ilişki” kapsamında 352 kadın ve çocuk için vekâlet ataması yapıldı (217 çocuk – 15–18 yaş, 135 kadın). Ayrıca 482 çocuk cinsel istismara maruz bırakıldı.
• Kişi Hürriyetinden Yoksun Bırakma, Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
37 kişi hürriyetten yoksun bırakıldı (13 çocuk 12 yaş altı, 7 çocuk 12–15, 12 çocuk 15–18, 5 kadın). 19 çocuk özel hayatın gizliliği ihlal edildi.
• İntihara Yönlendirme
110 kişi intihara yönlendirildi – bunların 100’ü çocuk, 10’u kadın.
• Kasten Öldürme & Öldürmeye Teşebbüs
Katledilen 12 kişiden 6’sı 12 yaş altı, 2’si 12–15 yaş, 2’si 15–18 yaş, 2’si kadın. Kasten öldürmeye teşebbüs suçundan 2’si çocuk, toplam 5 kişi hakkında vekâlet ataması yapıldı.
• Kasten Yaralama
496 kadın/çocuk mağdur (72 çocuk 12 yaş altı, 110 çocuk 12–15, 252 çocuk 15–18, 63 kadın). Taksirle öldürme suçundan 12 yaş altı 1 çocuk; taksirle yaralama suçundan 216 kişi (25 çocuk 12 yaş altı, 50 çocuk 12–15, 110 çocuk 15–18, 31 kadın) vekâlet aldı. Basit yaralama kapsamında 136 kadın/çocuk mağdur (26 çocuk 12 yaş altı, 27 çocuk 12–15, 63 çocuk 15–18, 20 kadın).
• Ezîyet, Israrlı Takip, Darp, Hakaret, Fuhuş vb.
21 ayda 1 kadın ısrarlı takibe uğradı; 7 çocuk kötü muamele, 3 çocuk darp, 1 çocuk eziyete maruz kaldı. Hakarete 23 kişi (19 çocuk, 4 kadın); kaçırılma için 24 çocuk hedef alındı; 1’i çocuk 9 kişi fuhuşa sürüklendi. Zehirlenme suçlamasından 44 kişi (35 çocuk, 9 kadın) vekâlet aldı; yağmaya 10 kişi (7 çocuk, 3 kadın) maruz kaldı.
Veriler sadece rakam değil; çığlık niteliğinde. Erkek şiddeti, güç ilişkileri ve feodal toplumsal normlarla besleniyor. Van’da aile içinde şiddet gören, ses çıkaramayan kadınların ve çocukların “görünmez” görüntüsü daha da derinleşiyor. Yetkili kurumlar koruyucu tedbirlerden uzak; şüpheli kadın ölümleri sıradanlaşıyor; fail-hukuk sistemi kadına zor değil ‘güç’ ediliyor.
Bir kadın hakları avukatı şöyle diyor:
“Bu veriler, Van’da kadın ve çocuk hakkının devlet tarafından değil, ‘işleyebilirlik’ kazanımlarına göre belirlenmiş olduğunu gösteriyor. Hukukun çıktısı değil; eksik uygulamaların sonucu. Bu kadar yüksek sayılarla karşılaşıldığında ‘alışmak’ değil, ‘acilen aksiyon’ almak gerekir.”
Çözüm/Öneriler
-
Önleyici koruma mekanizmaları: polis-yargı-baro arasında entegre acil müdahale hattı kurulmalı.
-
Kadına ve çocuğa özel ağırlıklı müdahale ofisleri Van içinde yaygınlaştırılmalı.
-
Dil-coğrafya bariyerleri yok edilmeli: Kürtçe tercüman ve eğitimli personel istihdam edilmeli.
-
Şeffaf veri açıklaması ve izleme: Van Barosu verileri periyodik olarak kamuoyuna açıklanmalı; fail oranı ve sonuçları izlenmeli.
-
Toplumsal dönüşüm programları: Erkekliği yeniden sorgulayan kültürel müdahaleler, aile içi eşit yüzleşme süreçleri başlatılmalı.
Van’daki bu rakamlar yalnızca “iktidarsızlık” görünümünde değil; bir hak krizi haline gelmiş durumda. Kadın ve çocuğun şiddetten korunması, toplumun vicdani sorumluluğu olmalı. Van Barosu’nun ortaya koyduğu 2 299 rakamı, kaçınılmaz olarak “yeni bir şiddet normalleşmesi” alarmını çalıyor. Hukuk devleti, eşit yurttaşlık ve insan onuru iddiaları burada sınanıyor.
