Vanhaber24 — Van’ın en eski ticaret alanı Mısır Çarşısı, 207 dükkândan yalnızca 20’sinin ayakta kaldığı, güvenlik ve altyapı sorunlarının büyüdüğü metruk bir yapıya dönüştü.

Van’ın Mısır Çarşısı kaderine terk edildi: 207 dükkândan geriye yalnızca 20’si kaldı

Van kentinin ticari tarihinin en önemli duraklarından biri olan Mısır Çarşısı, yıllardır süregelen ihmal sonucunda bugün neredeyse bir enkaz görünümü veriyor. Bir dönem takıcılardan sahaflara, baharatçılardan ayakkabıcılara kadar geniş bir esnaf yelpazesine ev sahipliği yapan çarşı, bugün 207 dükkândan yalnızca 20’sinin ayakta kaldığı, yarı yıkık, tehlikeli ve metruk bir alana dönüşmüş durumda.

Yaklaşık 30 yıl önce Edremit ilçesinde sac malzemeden inşa edilen Mısır Çarşısı, açıldığı ilk yıllarda Van halkının sık uğradığı ticaret merkezlerinden biriydi. Ancak yıllar içinde süren ilgisizlik, bölgedeki yol düzenlemeleri, inşaatlar, yangınlar ve bakım eksikliği çarşıyı hem ekonomik hem de fiziksel olarak çöküşe sürükledi.

Bugün çarşıda kalan sınırlı sayıdaki esnaf, güvenlik, altyapı ve sosyal risklerin arttığını, geceleri madde bağımlılarının mekânı haline gelen çarşının hem esnafı hem de vatandaşları tedirgin ettiğini söylüyor. Esnaflar, çarşının turistik bir cazibe alanına dönüştürülmesini ve kalıcı bir restorasyon yapılmasını talep ediyor.

“Yıllardır söz verildi ama hiçbir adım atılmadı”

Çarşıda 25 yıldır çay ocağı işleten Levent Tekin, çarşının çöküş hikâyesinin yıllar önce başladığını söylüyor. İlk dönemlerde çarşının canlı olduğunu ancak yol projeleri ve ticaret akışını değiştiren inşaatlar nedeniyle çarşının giderek görünmezleştiğini dile getiriyor:

“Pasaj ilk yıllarda çok iyiydi. Alışveriş vardı, insan trafiği yoğundu. Sonra arka taraftaki yol çalışmaları çarşının önünü tamamen kesti. Ardından yapılan dev binalar ve otoparklar geçişi kapattı. 2010’da yapılan otopark tam 8–10 yıl boyunca çarşının yolunu kesti.”

Tekin, çarşının yenilenmesine dair belediyeler tarafından defalarca söz verildiğini ancak hiçbirinin tutulmadığını vurguluyor:

“Her seferinde ‘Tamam’ dediler, ‘Düzenleyeceğiz’ dediler ama sonuç yok. Ömrümüz burada geçti. Bir kazanç da göremedik, bir gelecek planı da yapamadık.”

“Kayyım döneminde proje yapıldı ama esnafa haber verilmedi”

Esnafın en büyük tepkilerinden biri, Mısır Çarşısı’nın kayyım döneminde “kent meydanı” projesine eklenmesinin kendilerine bildirilmemesi. Tekin, projeyi ancak haber sitelerinden gördüklerini söylüyor:

“Bize kimse danışmadı. Projeyi internetten gördük. Binanın yalnızca yarısı yenilendi, geri kalan dükkânlar olduğu gibi kaldı. Orası şimdi çöplük gibi duruyor. Sonra gelip ‘Dükkânların yarısı sizin, yarısı bizim olsun’ dediler. Biz de kabul etmedik.”

Esnaf, tek taraflı müdahaleler ve esnafın görüşünün alınmadığı planlamaların bugün ortaya çıkan çöküşün temel nedeni olduğunu dile getiriyor.

“Turistler bile harabe hâlini görüp fotoğraf çekiyor”

Çarşıda ayakkabı satışı yapan Meran Şeylan ise, Mısır Çarşısı’nın Van’ın merkezinde kötü bir görüntü oluşturduğunu, bunun hem esnaf hem de turistler açısından olumsuz etkiler yarattığını ifade ediyor:

“Şehrin göbeğinde böyle bir görüntü çok kötü. İranlı turistler gelip fotoğraf çekiyor ama turistik olduğu için değil; şehrin ortasında böyle harabe bir yer olduğu için.”

Şeylan, çarşının tarihî potansiyelinin değerlendirilmesi halinde hem kültürel hem ekonomik açıdan şehir için önemli bir kazanım yaratacağını söylüyor.

“Uyuşturucu kullanımının merkezine dönüştü”

Yaklaşık 25 yıldır sahaflık yapan Nimetullah Susan ise çarşının 1999’dan bu yana adım adım çöküşe sürüklendiğini, güvenlik sorunlarının ciddi boyutlara ulaştığını dile getiriyor:

“Çarşı artık bir enkaz. Çöp yığını var, her taraf dökülüyor. Gece olunca tinerci ve uyuşturucu kullanıcıları toplandığı için aileler dahi buradan geçmeye çekiniyor. Burası Van’ın kanayan yarasıdır.”

Susan’a göre çarşının tamamen yenilenmesi, hem esnafı kurtaracak hem de Van’ın turizm potansiyelini artıracak.

Esnafın talebi: “Çarşı ayağa kalkarsa kent ekonomisi canlanır”

Esnafa göre Mısır Çarşısı, doğru bir planlamayla restore edildiğinde Van’ın en canlı turistik merkezlerinden biri olabilir. Gelen turistler için hediyelik eşyaların, yöresel ürünlerin ve sahaf kültürünün bir arada yer aldığı bir destinasyon olarak kurgulanması gerektiğini savunuyorlar.

Esnaflar, yıllardır süren ilgisizliğin ve yarım bırakılan projelerin çarşının bugünkü hâline yol açtığını ancak hâlâ umutlarının olduğunu belirtiyor: