Van Kalesi’nin eteklerinde, doğal su kaynaklarının sesiyle anılan Horhor bölgesinde yer alan tarihi Horhor Camisi, restorasyonunun tamamlanmasıyla bir asrı aşan aranın ardından yeniden cemaatini ağırlamaya başladı. Mimari özellikleri nedeniyle 18. yüzyıla tarihlenen cami, hem tarihsel geçmişi hem de manevi atmosferiyle kentin önemli inanç merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Kitabesi ve vakfiyesi bulunmadığı için yapım tarihi tam olarak bilinmeyen Horhor Camisi, dönemin önde gelen âlimlerinden Bediüzzaman Said Nursi’nin 1897–1907 ve 1912–1914 yılları arasında ibadethane ve talebe yetiştirme mekânı olarak kullandığı bir merkezdi. Cami ve çevresinin, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ermeni grupların saldırıları sonucu yıkıma uğraması, yapının uzun yıllar boyunca harabe halinde kalmasına neden olmuştu.
2012’de başlayan restorasyon süreci camiyi yeniden canlandırdı
Horhor Camisi’nin yeniden ayağa kaldırılması için 2012 yılında Van Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ile Büyükşehir Belediyesi tarafından kapsamlı bir proje başlatıldı. Yapının özgün dokusuna bağlı kalınarak gerçekleştirilen restorasyon kapsamında:
-
Caminin tavanı ve taşıyıcı unsurları güçlendirildi,
-
Çevrede drenaj çalışması yapıldı,
-
Peyzaj düzenlemeleri hayata geçirildi,
-
Aydınlatma, yürüyüş yolu ve kamelyalar eklendi,
-
Abdestlik, tuvalet ve çeşme gibi ibadet alanlarını destekleyen yapılar yenilendi.
Caminin restorasyon sürecinde tamamlanan bölümleri 2024 yılında ibadete açıldı; eksiklerin giderilmesiyle birlikte Horhor Camisi bu yıl itibarıyla beş vakit namazda yeniden cemaatiyle buluşmaya başladı.
“Tarihi yapılar toplumun hafızasıdır”
Cami imamı İsmail Tukdan, Horhor Camisi’nin Van’ın inanç tarihinde önemli bir yere sahip olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Burası bir dönem medrese olarak da kullanıldı, talebe yetiştirildi. Bölgeden akan suyun çıkardığı sesten dolayı ‘Horhor’ adı verildi. Bediüzzaman Said Nursi’nin burada ders verdiği mekânları görmek isteyenler sık sık ziyaret ediyor. Vanlıların yanı sıra Türkiye’nin dört bir yanından ve yurt dışından misafirler geliyor. Tarihi yapılar toplumun hafızasıdır; onları ayakta tutmak gelecek kuşaklara borcumuzdur.”
Bölge halkı ve ziyaretçilerden büyük ilgi
Caminin yeniden ibadete açılması, bölge halkı tarafından memnuniyetle karşılandı. Cami çevresindeki düzenlemelerin tamamlanmasıyla alan hem ibadet edenlere hem de bölgeyi ziyaret edenlere daha erişilebilir ve güvenli bir ortam sunmaya başladı.
Cami ziyaretçilerinden Ömer Karabulut, “Böylesine tarihi bir yerde namaz kılmak bizler için büyük bir mutluluk. Hem tarih hem doğa iç içe. Gelip görülmesi gereken bir yer” ifadelerini kullandı.
Cafer Oğuzyer ise hem ibadet hem de ziyaret amaçlı camiye gelenlere yardımcı olduklarını belirterek, “Bu alan yıllarca kullanılmaz durumdaydı. Çalışmalar tamamlandıktan sonra vatandaşlar kolayca gelip gezebiliyor, ibadet edebiliyor. Bu atmosferi yaşamak çok değerli” dedi.
